Onderzoeks- en oefenideeën bij
Op zoek naar klanken en letters
 | Op zoek naar klanken Een aantal ideeën voor activiteiten met kleuters om hen actief te laten luisteren naar en vergelijken van klanken. Dit doen ze dan aan de hand van woorden die ze bij plaatjes bedenken. Met deze ideeën kun je zelf verder rond je eigen thema's of actuele woorden. Mogelijke vragen bij plaatjes in de klankenhoek.pdf (308.17KB) |
Een aantal ideeën voor activiteiten met kleuters om hen actief te laten luisteren naar en vergelijken van klanken. Dit doen ze dan aan de hand van woorden die ze bij plaatjes bedenken. Met deze ideeën kun je zelf verder rond je eigen thema's of actuele woorden.
| Mogelijke vragen bij plaatjes in de klankenhoek.pdf (308.17KB) |
| Op zoek naar gelijke klanken Deze twee pagina's geven voorbeelden van hoe je jonge kinderen op het spoor van klanken kunt zetten. Door ze de namen van wat ze zien op een paar plaatjes te laten vergelijken, ontdekken ze de gelijke klank. Luister goed.pdf (1010.59KB) |
Deze twee pagina's geven voorbeelden van hoe je jonge kinderen op het spoor van klanken kunt zetten. Door ze de namen van wat ze zien op een paar plaatjes te laten vergelijken, ontdekken ze de gelijke klank.
| Luister goed.pdf (1010.59KB) |
| Fotocollages als inspiratiebron Deze fotoverzameling (eigen werk...) is bedoeld om kinderen op ideeën te brengen voor woorden met bepaalde klanken en/of als inspiratie voor het maken van eigen teksten. Ze kunnen daarom in alle leerjaren ingezet worden. plaatjes compleet.pdf (18.52MB) |
Deze fotoverzameling (eigen werk...) is bedoeld om kinderen op ideeën te brengen voor woorden met bepaalde klanken en/of als inspiratie voor het maken van eigen teksten. Ze kunnen daarom in alle leerjaren ingezet worden.
| plaatjes compleet.pdf (18.52MB) |
Klankzuivere woorden
Kinderen beginnen natuurlijk niet met de afwijkingen, maar met de basis van ons spellingsysteem: dat zijn de klankzuivere woorden.
| Oefenkaarten klankzuivere woorden voor digitaal gebruik Kaarten met een A- en een B-versie voor gebruik in duo's. Zowel woorden met één klankgroep, als samenstellingen. Oefenkaarten klank(on)zuiver 2019 A en B gescheiden.pdf (803.9KB) |
Kaarten met een A- en een B-versie voor gebruik in duo's. Zowel woorden met één klankgroep, als samenstellingen.
| Oefenkaarten klank(on)zuiver 2019 A en B gescheiden.pdf (803.9KB) |
| Printversie op A5 43 kaarten met klankzuivere woorden met één klankgroep Oefenkaarten klankzuiver één klankgroep k1 - k43.pdf (736.51KB) |
43 kaarten met klankzuivere woorden met één klankgroep
| Oefenkaarten klankzuiver één klankgroep k1 - k43.pdf (736.51KB) |
| Printversie op A5 Oefenkaarten met klankzuivere samenstellingen oefenkaarten klankzuivere woorden - serie 2 - samenstellingen_1.pdf (131.42KB) |
Oefenkaarten met klankzuivere samenstellingen
| oefenkaarten klankzuivere woorden - serie 2 - samenstellingen_1.pdf (131.42KB) |
| Printversie op A5 Oefenkaart met klankzuivere woorden met twee of drie klankgroepen, maar dat zijn geen samenstellingen klankzuivere woorden met 2 of 3 klankgroepen, maar geen samenstelling.pdf (136.4KB) |
Oefenkaart met klankzuivere woorden met twee of drie klankgroepen, maar dat zijn geen samenstellingen
| klankzuivere woorden met 2 of 3 klankgroepen, maar geen samenstelling.pdf (136.4KB) |
Oefenkaarten bij Op zoek naar letters -de andere spelling- en grammaticadidactiek
Alle 201 oefenkaarten voor de niet-klankzuivere categorieën die ik in mijn boek Op zoek naar letters heb beschreven, staan op dit overzicht, met hun nummer en een korte typering van de inhoud.
| we onderscheiden drie groepen categorieën: inheemse, uitheemse en op de betekenis gebaseerde niet-klankzuivere categorieën (aangepaste versie 7-6-2022) overzicht NK oefenkaarten.pdf (144.01KB) |
| overzicht NK oefenkaarten.pdf (144.01KB) |
Opdrachtkaarten voor de oefenfasen
Om te weten wat je met de oefenkaarten moet doen zijn er bij elke oefenfase opdrachtkaarten beschikbaar. Deze zijn hieronder per fase te downloaden.
De verschillende kaarten per fase hebben elk een ander doel of accent. Let er daarom goed op welke opdracht voor welke leerlingen aan de orde is.
| met de correcte uitspraak nazeggen opdrachtkaarten fase 1.pdf (106.11KB) |
| opdrachtkaarten fase 1.pdf (106.11KB) |
| klankgroepen onderscheiden en de klemtoon herkennen opdrachtkaarten fase 2.pdf (119.9KB) |
| opdrachtkaarten fase 2.pdf (119.9KB) |
| klankgroepenschema's bijlagen bij opdrachtkaarten fase 2.pdf (106.08KB) |
| bijlagen bij opdrachtkaarten fase 2.pdf (106.08KB) |
| de benodigde letters op volgorde benoemen opdrachtkaarten fase 3.pdf (112.35KB) |
| opdrachtkaarten fase 3.pdf (112.35KB) |
| nog wat lastige woorden correct proberen te schrijven opdrachtkaarten fase 4.pdf (105.36KB) |
| opdrachtkaarten fase 4.pdf (105.36KB) |
| de spelling toepassen in een eigen tekst opdrachtkaarten fase 6.pdf (127.43KB) |
| opdrachtkaarten fase 6.pdf (127.43KB) |
Oefenkaarten voor
de niet-klankzuivere categorieën
De oefenkaarten voor de niet-klankzuivere categorieën zijn opgesplitst in inheemse woorden, uitheemse woorden en woorden waarvan de spelling vooral door de betekenis wordt bepaald.
De woorden zijn verdeeld over serie 1 (= eerste kennismaking met deze categorieën) en serie 2 (= vervolg met dezelfde categorieën, maar dan met meerdere categorieën in een woord).
Oefenkaarten met niet-klankzuivere inheemse woorden
op A5-formaat (voor op een tablet of om te printen)
serie 1 (eerste oefeningen voor deze categorieën).
 | nk 1 aai - ooi - oei.pdf (231.2KB) |
| nk 1 aai - ooi - oei.pdf (231.2KB) |
| nk 2 eer - oor - eur.pdf (207.53KB) |
| nk 2 eer - oor - eur.pdf (207.53KB) |
| nk 3 sjwa.pdf (122.63KB) |
| nk 3 sjwa.pdf (122.63KB) |
| nk 4 [ngk]=nk.pdf (249.54KB) |
| nk 4 [ngk]=nk.pdf (249.54KB) |
| nk 5a verlengingsregel t of d.pdf (107.51KB) |
| nk 5a verlengingsregel t of d.pdf (107.51KB) |
| nk 5b verlengingsregel p of b.pdf (193.31KB) |
| nk 5b verlengingsregel p of b.pdf (193.31KB) |
| nk 6 cht of gd.pdf (77.48KB) |
| nk 6 cht of gd.pdf (77.48KB) |
| nk 7 de Lettervrek.pdf (109.37KB) |
| nk 7 de Lettervrek.pdf (109.37KB) |
| nk 8 de opsluitregel.pdf (149.13KB) |
| nk 8 de opsluitregel.pdf (149.13KB) |
| nk 9a [ou] = au of ou.pdf (189.89KB) |
| nk 9a [ou] = au of ou.pdf (189.89KB) |
| nk 10 [-w] = uw.pdf (381.11KB) |
| nk 10 [-w] = uw.pdf (381.11KB) |
| nk 11 ei of ij.pdf (107.16KB) |
| nk 11 ei of ij.pdf (107.16KB) |
| nk 12 [vr] = wr of vr.pdf (72.16KB) |
| nk 12 [vr] = wr of vr.pdf (72.16KB) |
| nk 13a [ie] = ie of i.pdf (91.82KB) |
| nk 13a [ie] = ie of i.pdf (91.82KB) |
| NK 25a basis voor hoofdlettergebruik.pdf (89.81KB) |
| NK 25a basis voor hoofdlettergebruik.pdf (89.81KB) |
Oefenkaarten met niet-klankzuivere inheemse woorden
op A5-formaat (voor op een tablet of om te printen).
Nu volgt serie 2 (verdiepende oefeningen met meer complexe woorden), die pas gebruikt moet worden als serie 1 helemaal is geoefend en de herkenningspunten (klankgroepen, klemtoon en regelkenmerken) van elke categorie kunnen worden toegepast bij de keuze van de letters.
| nk 1 [aaj] - [ooj] - [oej] serie 2.pdf (392.13KB) |
| nk 1 [aaj] - [ooj] - [oej] serie 2.pdf (392.13KB) |
| nk 2 eer - oor - eur serie 2.pdf (199.55KB) |
| nk 2 eer - oor - eur serie 2.pdf (199.55KB) |
| nk 3 sjwa serie 2.pdf (115.15KB) |
| nk 3 sjwa serie 2.pdf (115.15KB) |
| nk 4 [ngk] = nk serie 2.pdf (221.65KB) |
| nk 4 [ngk] = nk serie 2.pdf (221.65KB) |
| nk 5a verlengingsregel t of d serie 2.pdf (119.59KB) |
| nk 5a verlengingsregel t of d serie 2.pdf (119.59KB) |
| nk 6 cht of gd serie 2.pdf (136.34KB) |
| nk 6 cht of gd serie 2.pdf (136.34KB) |
| nk 7 de Lettervrek serie 2.pdf (349.15KB) |
| nk 7 de Lettervrek serie 2.pdf (349.15KB) |
| nk 8 de opsluitregel serie 2.pdf (238.82KB) |
| nk 8 de opsluitregel serie 2.pdf (238.82KB) |
| nk 9a au(w) of ou(w) serie 2.pdf (248.23KB) |
| nk 9a au(w) of ou(w) serie 2.pdf (248.23KB) |
| nk 10 [-w] -uw serie 2.pdf (295.41KB) |
| nk 10 [-w] -uw serie 2.pdf (295.41KB) |
| nk 11 ei of ij serie 2.pdf (299.76KB) |
| nk 11 ei of ij serie 2.pdf (299.76KB) |
| nk 12 [vr] = wr of vr serie 2.pdf (110.01KB) |
| nk 12 [vr] = wr of vr serie 2.pdf (110.01KB) |
| nk 13a [ie] = ie of i serie 2.pdf (133.25KB) |
| nk 13a [ie] = ie of i serie 2.pdf (133.25KB) |
Uitheemse niet-klankzuivere categorieën
Let op: in afwijking van de indeling die in eerdere versies van de boeken Op zoek naar letters zijn genoemd, is deze groep uitheemse categorieën hier uitgebreid met NK25. Dat nummer werd eerder gebruikt bij de categorieën die zijn gebaseerd op betekenissen. Daardoor begint die serie nu met NK26 en gaat door t/m NK29.
Ook deze kaarten zijn verdeeld over twee series.
Serie 1 biedt de woorden grotendeels vrij overzichtelijk aan. Deze zijn bedoeld voor eerste kennismaking en oefening daarmee.
Serie 2 is meer bedoeld als verdieping, doordat er meer categorieën voorkomen in een woord en/of dat op een kaart meerdere varianten door elkaar staan.
Houd er rekening mee dat in serie 2 niet bij alle uitheemse categorieën oefenkaarten zijn gemaakt. Dat komt doordat het aantal toepassingen van zo'n categorie soms beperkt is, waardoor serie 1 dan voldoende oefenstof biedt.
Ik heb op de meeste van de kaarten met uitheemse woorden aanpassingen aangebracht in de vorm van betekenisuitleg of illustraties bij woorden of door woorden te vervangen of toe te voegen. Ook is het aantal kaarten inmiddels (juni 2022) iets
uitgebreid.
oefenkaarten met uitheemse niet-klankzuivere woorden
op A5-formaat (voor op een tablet of om te printen)
serie 1 - (eerste oefeningen voor deze categorieën)
| NK 09b - 84 [ou] = ow of ao.pdf (195.28KB) |
| NK 09b - 84 [ou] = ow of ao.pdf (195.28KB) |
| nk 13b [ie] = y - ee - ea - ey_1.pdf (229.85KB) |
| nk 13b [ie] = y - ee - ea - ey_1.pdf (229.85KB) |
| nk 13c [ie]=i of ie.pdf (305.48KB) |
| nk 13c [ie]=i of ie.pdf (305.48KB) |
| nk 14a s of 's.pdf (254.49KB) |
| nk 14a s of 's.pdf (254.49KB) |
| nk 15 beschermen van klinkerbotsingen.pdf (158.98KB) |
| nk 15 beschermen van klinkerbotsingen.pdf (158.98KB) |
| nk 16 [k] = qu.pdf (208.39KB) |
| nk 16 [k] = qu.pdf (208.39KB) |
| nk 16a [k] = ck.pdf (161.09KB) |
| nk 16a [k] = ck.pdf (161.09KB) |
| nk 16a [k] = k of c.pdf (207.74KB) |
| nk 16a [k] = k of c.pdf (207.74KB) |
| nk 16b [kw] = kw of qu.pdf (246.91KB) |
| nk 16b [kw] = kw of qu.pdf (246.91KB) |
| nk 17 [ks] - x of ks of ct.pdf (268.22KB) |
| nk 17 [ks] - x of ks of ct.pdf (268.22KB) |
| nk 18a [s] = c of s.pdf (299.97KB) |
| nk 18a [s] = c of s.pdf (299.97KB) |
| nk 18a [s] = s of sz - [z] = z.pdf (309.3KB) |
| nk 18a [s] = s of sz - [z] = z.pdf (309.3KB) |
| nk 18a [sie] = ci of cie of sie.pdf (97.85KB) |
| nk 18a [sie] = ci of cie of sie.pdf (97.85KB) |
| nk 18a [sj] = sh.pdf (295.9KB) |
| nk 18a [sj] = sh.pdf (295.9KB) |
| nk 18b [sie] of [tsie] = tie.pdf (153.84KB) |
| nk 18b [sie] of [tsie] = tie.pdf (153.84KB) |
| nk 18b [zj] = g ; [(d)zj] = j.pdf (192.69KB) |
| nk 18b [zj] = g ; [(d)zj] = j.pdf (192.69KB) |
| nk 18b [(t)sj] = ch of c of sj of t.pdf (197.42KB) |
| nk 18b [(t)sj] = ch of c of sj of t.pdf (197.42KB) |
| nk 19 [oe] = oo, u, (oe) - [joe] = u, ue.pdf (277.22KB) |
| nk 19 [oe] = oo, u, (oe) - [joe] = u, ue.pdf (277.22KB) |
| nk 19 [oe] = ou of oe.pdf (351.11KB) |
| nk 19 [oe] = ou of oe.pdf (351.11KB) |
| nk 20a [oo] = au.pdf (171.08KB) |
| nk 20a [oo] = au.pdf (171.08KB) |
| nk 20a [oo]= eau of au of o(o) of ot.pdf (173.7KB) |
| nk 20a [oo]= eau of au of o(o) of ot.pdf (173.7KB) |
| nk 20b [wa] = oi - [wie] = ui_1.pdf (154.93KB) |
| nk 20b [wa] = oi - [wie] = ui_1.pdf (154.93KB) |
| nk 21a [e] = ai.pdf (350.95KB) |
| nk 21a [e] = ai.pdf (350.95KB) |
| nk 21b [e] = e of è of ê of ei.pdf (195.93KB) |
| nk 21b [e] = e of è of ê of ei.pdf (195.93KB) |
| nk 22 [t] = th of t.pdf (284.86KB) |
| nk 22 [t] = th of t.pdf (284.86KB) |
| nk 23a [aj] = aill - [oej] = ouill.pdf (230.4KB) |
| nk 23a [aj] = aill - [oej] = ouill.pdf (230.4KB) |
| nk 23b [nj] = nj of gn.pdf (261.2KB) |
| nk 23b [nj] = nj of gn.pdf (261.2KB) |
oefenkaarten met uitheemse niet-klankzuivere woorden
| nk 16a [k] = ck serie 2.pdf (215.02KB) |
| nk 16a [k] = ck serie 2.pdf (215.02KB) |
| nk 16a [k] = k of c serie 2.pdf (223.16KB) |
| nk 16a [k] = k of c serie 2.pdf (223.16KB) |
| nk17 ks of x of ct serie 2.pdf (131.3KB) |
| nk17 ks of x of ct serie 2.pdf (131.3KB) |
| nk 18a [s] = s - [z] = z of s serie 2.pdf (198.92KB) |
| nk 18a [s] = s - [z] = z of s serie 2.pdf (198.92KB) |
| nk 20a [oo] = au, eau, o, ot (serie 2).pdf (233.39KB) |
| nk 20a [oo] = au, eau, o, ot (serie 2).pdf (233.39KB) |
| nk 21 [e] = e of è of ê of ei serie 2.pdf (184.35KB) |
| nk 21 [e] = e of è of ê of ei serie 2.pdf (184.35KB) |
| nk 22 [t] = th of t serie 2.pdf (325.92KB) |
| nk 22 [t] = th of t serie 2.pdf (325.92KB) |
Oefenkaarten overige niet-klankzuivere categorieën
De resterende categorieën zijn niet alleen gebaseerd op klanken, maar vooral op de betekenis van de woorden en/of de afkortingen daarvan. De oefenkaarten hiervoor zijn ook weer verdeeld over twee series. De basis van elk kenmerk is opgenomen in de woorden van serie 1. De moeilijker varianten en/of de combinatie van verschillende typen, vind je in serie 2.
met spelling op basis van betekenisverschillen - serie 1
op A5-formaat (voor op een tablet of om te printen)
(let op: de nummers kunnen iets verschillen
van wat je gewend was!)
| nk 25b basis hoofdlettergebruik.pdf (109.61KB) |
| nk 25b basis hoofdlettergebruik.pdf (109.61KB) |
| nk 26 los of aanelkaar.pdf (88.11KB) |
| nk 26 los of aanelkaar.pdf (88.11KB) |
| nk 27 wel of niet een tussen-n.pdf (92.32KB) |
| nk 27 wel of niet een tussen-n.pdf (92.32KB) |
| nk 28 wel of niet een tussen-s.pdf (92.96KB) |
| nk 28 wel of niet een tussen-s.pdf (92.96KB) |
| nk 29 afkortingen en verkortingen.pdf (121.62KB) |
| nk 29 afkortingen en verkortingen.pdf (121.62KB) |
serie 2
| nk 28 wel of niet een tussen-s serie 2.pdf (192.09KB) |
| nk 28 wel of niet een tussen-s serie 2.pdf (192.09KB) |
| nk 29 afkortingen en waarom zo serie 2.pdf (117.99KB) |
| nk 29 afkortingen en waarom zo serie 2.pdf (117.99KB) |
Aanvullend oefenmateriaal
Hieronder staan nog andere kaarten waarmee kinderen verder kunnen oefenen als bepaalde categorieën nog niet genoeg worden herkend als ze eigen teksten gaan schrijven. Deze kaarten zijn dus niet een standaardvervolg voor iedere leerling.
| Oefenzinnen met niet-klankzuivere woorden Op deze kaarten staan de woorden in zinsverband, waardoor de betekenis duidelijker wordt en andere mogelijkheden tot oefenen ontstaan. De A- en B-kant staan op aparte pagina's oefenzinnen 2019 A en B gescheiden.pdf (638.22KB) |
Op deze kaarten staan de woorden in zinsverband, waardoor de betekenis duidelijker wordt en andere mogelijkheden tot oefenen ontstaan. De A- en B-kant staan op aparte pagina's
| oefenzinnen 2019 A en B gescheiden.pdf (638.22KB) |
 | Op deze lijst kan een leerling bijhouden wanneer welke categorie zinnen is geoefend en welke kenmerken van deze woorden daarin nog niet werden herkend. registratielijst oefenzinnen niet-klankzuivere woorden.xlsx (15.96KB) |
| registratielijst oefenzinnen niet-klankzuivere woorden.xlsx (15.96KB) |
| Herhalingskaarten Deze kaarten bevatten zowel klankzuivere, als nietklankzuivere woorden. Ze kunnen, zoals de naam al aangeeft, worden gebruikt om gericht met bepaalde categorieën te oefenen. Er zijn ook lege kaarten met lijntjes, waarop leerlingen eigen en op maat gemaakte herhalingsoefeningen kunnen zetten. De A- en B-kant staan op aparte pagina's. Herhalingskaarten 2019 - A en B gescheiden.pdf (1.38MB) |
Deze kaarten bevatten zowel klankzuivere, als nietklankzuivere woorden. Ze kunnen, zoals de naam al aangeeft, worden gebruikt om gericht met bepaalde categorieën te oefenen. Er zijn ook lege kaarten met lijntjes, waarop leerlingen eigen en op maat gemaakte herhalingsoefeningen kunnen zetten. De A- en B-kant staan op aparte pagina's.
| Herhalingskaarten 2019 - A en B gescheiden.pdf (1.38MB) |
| Woordsoorten en zinsdelen - oefenkaarten.pdf (581.47KB) |
| Woordsoorten en zinsdelen - oefenkaarten.pdf (581.47KB) |
| Hoe vind je en gebruik je de stam van een werkwoord? Ook hier is een andere benadering nodig dan velen gewend zijn vanuit hun methode... De stam van een werkwoord.pdf (69.49KB) |
Ook hier is een andere benadering nodig dan velen gewend zijn vanuit hun methode...
| De stam van een werkwoord.pdf (69.49KB) |
| Kaarten met zinnen om te oefenen met het beslisschema voor de spelling van persoonsvormen Bij elk van de vier deelschema's (die hieronder zijn te downloaden) staan zinnen die leerlingen aan elkaar kunnen voorlezen, waarna het vetgedrukte woord herhaald wordt. Daarmee moet de luisterende leerling aan de slag. Daarbij is de eerste vraag steeds: is dit een persoonsvorm? oefenkaarten persoonsvormspelling_1.pdf (143.93KB) |
Bij elk van de vier deelschema's (die hieronder zijn te downloaden) staan zinnen die leerlingen aan elkaar kunnen voorlezen, waarna het vetgedrukte woord herhaald wordt. Daarmee moet de luisterende leerling aan de slag. Daarbij is de eerste vraag steeds: is dit een persoonsvorm?
| oefenkaarten persoonsvormspelling_1.pdf (143.93KB) |