Sternberg
De Amerikaanse psycholoog Robert Sternberg (1949) heeft in zijn publicaties (zoals: R. Sternberg (2002) Succesvolle intelligentie - Hoe praktische en creatieve intelligentie succes bepalen. Lisse: S&Z) op basis van onderzoek gepleit voor een andere benadering van intelligentie. Hij onderscheidt daarbij drie ‘denkvaardigheden’: analytisch, praktisch en creatief denken. In principe beschikt ieder mens over alle drie, maar niet altijd in gelijke mate. Daarbij komt dat mensen vaak een voorkeur voor een van deze manieren van denken ontwikkelen en/of daartoe door hun omgeving wat eenzijdig worden gestimuleerd.
Dat gebeurt zeker ook vaak op school, bv. door de nadruk op 'wat-vragen' bij begrijpend lezen of het voorschrijven van vaste maniertjes bij rekenen en grammatica of het visueel instampen van woordjes bij spelling.
Deze drie door Sternberg onderscheiden denkmanieren zijn prima met taalactiviteiten te verbinden. Dat kan o.a. door te zorgen dat elk van deze drie denkmanieren regelmatig specifieke aandacht krijgt. Daarnaast is het ook belangrijk om kinderen die drie manieren van denken met elkaar te laten verbinden, want daardoor ontstaan er nog rijkere taalaspecten.
Dat kan ook door in de keuze van de werkvormen en de vraagstellingen, alle drie de denkprofielen aan bod te laten komen, of die in ieder geval uit te lokken. Hierdoor kunnen leerlingen elkaar aanvullen en versterken. Zo kunnen zij, door samen te werken, ook elkaar inspireren om zo'n ervaren 'probleem' eens op andere manieren te benaderen.
Bloom
De Amerikaanse onderwijspsycholoog Benjamin Bloom (1913-1999) publiceerde in 1956 een taxonomie van denkniveaus, om daarmee doelen te kunnen ordenen. Hij onderscheidde zes niveaus: drie van lagere orde (onthouden, begrijpen en toepassen) en drie van hogere orde (analyseren, evalueren en creëren). Die hogere niveaus maken gebruik van die lagere, ze bouwen daarop voort.
Bij het ontwikkelen van talent is het van belang zoveel mogelijk die denkniveaus van hogere orde aan te boren en zo tegelijk het benutten van die lagere denkniveaus uit te lokken.
Hierdoor ontwikkelt een leerling meer mogelijkheden om met allerlei onderwerpen om te gaan. Bovendien ontstaat er meer diepgang en ervaart een leerling meer mogelijkheden tot kritische reflectie. Er zijn bovendien ook mogelijkheden om deze denkniveaus te verbinden met de denkvaardigheden van Sternberg.
Gardner
De Amerikaanse psycholoog Howard Gardner (1943) heeft (op basis van onderzoek bij mensen met een niet-aangeboren hersenbeschadiging) eveneens gepubliceerd over verschillende verschijnings-vormen van intelligentie. Zijn ideeën zijn bekend geworden onder de naam ‘meervoudige intelligentie’, vaak afgekort als MI. Sommige collega’s van Gardner trekken de wetenschappelijke onderbouwing van het onderscheid in verschillende ‘typen’ in twijfel. Ook Gardner zelf is op die indeling later wel wat teruggekomen. In zijn boek Five minds for the future (2009) legt hij heel andere accenten.
Dit neemt niet weg dat velen het onderscheiden van aandachtsgebieden wel herkennen. Ook in het onderwijs is deze variatie aan invalshoeken, om de wereld en jezelf te leren kennen, doorgedrongen. Dit helpt in ieder geval om die grote variatie in talenten en interessegebieden van leerlingen naar voren te laten komen en verder te ontwikkelen.
Op het gebied van taal gaat het naast verbaal-linguïstische aspecten ook om andere kenmerken, zoals de visueel-ruimtelijke aspecten, de inter- en intra-persoonlijke aspecten, de creatieve en de muzikale aspecten.
Via onderstaande link vind je een matrix, waarin Gardner en Bloom met elkaar zijn gecombineerd.
http://talentstimuleren.nl/?file=1005&m=1386518543&action=file.download
